استان خوزستان در جنوب غرب ايران با مساحتي حدود ۶۴ هزار و ۲۳۶ كيلومتر مربع در كنار خليج فارس و اروندرود - شط العرب - قرار دارد. اين استان از شمال به استان لرستان ، از شمال شرقي و شرق به استان هاي چهار محال و بختياري و كهگيلويه و بويراحمد، از شمال غربي به استان ايلام، از جنوب به خليج فارس و از غرب به كشور عراق محدود مي‌شود. مركز استان خوزستان، شهر اهواز است و از شهرهاي مهم آن مي توان آبادان، انديمشك، ايذه، باغ ملك، بندر ماهشهر، بهبهان، دزفول، رامهرمز، سوسنگرد، شادگان، شوش، شوشتر، مسجد سليمان نام برد.

موقعيت جغرافيايي

استان خوزستان از سمت شمال و شرق به رشته كوه هاي زاگرس منتهي مي شود. ارتفاعات اين استان در جهت جنوب غربي كاهش يافته و در نواحي جنوب تر به صورت تپه هاي ماهوري نمايان مي شود. اين سرزمين از نظر پستي و بلندي به دو منطقه كوهستاني و جلگه اي تقسيم مي شود. منطقه كوهستاني قسمت هاي شمال و شرق استان را در بر مي گيرد و منطقه جلگه اي از جنوب دزفول، مسجد سليمان، رامهرمز و بهبهان شروع شده و تا كرانه هاي خليج فارس و اروند رود ادامه مي يابد. از نظر شرايط آب و هوايي، استان خوزستان داراي دو نوع آب و هواي نيمه بياباني در شهرهاي آبادان، خرمشهر، ماهشهر، هنديجان، دشت آزادگان دزفول، بهبهان، شوشتر و نواحي شمال اهواز و همچنين آب و هواي استپ گرم در نواحي شمال دزفول، بهبهان، رامهرمز، شوشتر و شمال اهواز است. همچنين شرايط اقليمي اين استان تحت تاثير سه نوع باد به شرح زير است: اولين باد،  جريان سرد نواحي كوهستاني، دومين باد يعني باد شرجي، جريان گرم مرطوبي است كه از خليج فارس به سمت جلگه مي وزد و اما سومين باد ؛ از سمت عربستان مي وزد و هميشه مقداري شن، خاك و رطوبت به همراه دارد.

رودخانه هاي مهم موجود در استان خوزستان عبارتند از: كارون، دز، كرخه، مارون، جراحي و زهره. در ميان رودخانه هاي ذكر شده؛ رودخانه كارون پرآب ترين رودخانه كشور محسوب مي شود.

پيشينه تاريخي

استان خوزستان حدود پنج هزار سال پيش از ميلاد محل سكونت اوليه «اقوام عيلامي» بود. اين منطقه در دوران باستان، به‌ويژه، در دوره حكومت هخامنشيان به دو بخش شمال و شمال شرقي و بخش جنوبي تقسيم شده بود. بخش شمالي كه شامل كوهستان ها و جنگل هاي فراواني بود «انشان يا انزان» ناميده مي شد و بخش جنوبي كه «عيلام» نام داشت داراي آب و هواي گرم و مرطوب، دشت هاي حاصلخيز و جلگه اي بود كه به قاره اي كوچك شبيه بود. «استرابون»، جغرافي دان عهد باستان، خوزستان را از حاصلخيزترين جلگه‌هاي جهان مي‌دانست. وجود رودخانه‌هاي فراوان در دشت ها امكان كشاورزي و آباداني را در اين منطقه ميسر مي‌ساخت و بر همين اساس بود كه عده‌اي نام اين سرزمين را «هند» يا «اند» به معني «جايي با آب‌هاي فراوان» گذاشته بودند.

در كتاب «مجمع التواريخ و القصص» خوزستان به نام «جوستان» و«حبوجستان و اجار» آمده است كه به نظر مي‌آيد، برگرفته از زبان پهلوي با عناوين «‌حبوجستان» و «حوجستان» است. از سوي ديگر «ياقوت حموي» واژه «خوز» را با نام هاي «خوز» و «هوز» و «اهواز» و«هويزه» هم ريشه مي‌‌داند. اهواز معرف واژه «اواز» و«اوجا» نيز هست كه در كتيبه داريوش بيستون آمده و اين نام در  كتيبه نقش رستم خواجا يا «خوجا» حك شده كه هزار سال پيش، مركز حكومت نشين استان خوزستان بود. ابن منظور در كتاب لسان العرب ـ ۷۱۱ ه . ق – مي نويسد: «خوز»‌ قوم يا قبيله اي از مردم عجم هستند.

كلمه «خوز» را به معني «شكر» و «نيشكر» نيز معنا مي كنند و علت آن خاك حاصلخيز و بارور خوزستان براي رشد اين گياه بوده و بهترين محصول نيشكر در اين منطقه بدست مي آمد. پس از حكومت هخامنشيان، در دوران اشكاني، ساساني و تمام دوران حكومت اسلامي شوشتر مركز حكومتي خوزستان بود. اما در سال ۱۳۰۳ در پي شيوع بيماري وبا در شوشتر مركز حكومتي خوزستان به مدت يك سال به دزفول و سپس به اهواز منتقل شد و تا كنون نيز اهواز است.

اين استان از ۳۱ شهريور ۱۳۵۹ تا آخرين روز جنگ ايران و عراق همواره صحنه عملياتهاي مختلف ايران براي بازپس گيري مناطق اشغال شده توسط نيروهاي ارتش عراق بود. در آغاز جنگ شهرهايي چون سوسنگرد، دزفول، انديمشك، خرمشهر، آبادان و اهواز كه مركز استان است به صورت مرتب هدف حملات موشكي و توپخانه ارتش عراق قرار داشتند.

دين

از زمان ورود اعراب به ايران اسلام دين اكثريت مردم خوزستان شد. تا قبل از قرن هشتم هجري مسلمانان به سني، حنفي، شافعي و معتزلي تقسيم مي‌شدند. در زمان سلطان محمد خدابنده تشيع در خوزستان رواج يافت و با قدرت گرفتن مشعشعيان و سپس صفويان شيعه مذهب اكثريت مردم خوزستان شد

شهرستان ها

آبادان، انديمشك، اهواز، ايذه، اميديه، باغملك، بندر ماهشهر،  بهبهان، خرمشهر، دزفول، دشت آزادگان، رامهرمز، شادگان، شوش، شوشتر، مسجدسليمان.