آنچه در بازارهاي كرمان جالب توجه است و داراي نوعي زيبايي مشخص و برجسته خاص خود مي باشد، چه زنان اين شهر به جاي چادر سياه، كه در همه شهرهاي ايران معمول است، چادر سفيد بر سر مي كنند.
شهر كرمان از نظر صنعت قالي بافي مشهور است و مردم كرمان به اين صنعت توجه بيشتري نشان مي دهند. در اين شهر پسران خردسال از شش تا دوازده سال، بهترين بافندگان قالي به شمار مي روند، چون انگشت آنها ظريف و چابك است. مشاهده سرعت و مهارت اين كودكان كه براي طرح انداختن، گوش به دستورهايي دارند و او با ترنّم و تقرير، شاگردان را راهنمايي مي كند و آنان پيروي مي كنند و مي بافند. چنان اثري دارد كه شخص تصور مي كند، آنچه مي بيند و مي شنود در عالم رؤيا مي بيند و مي شنود.
زندگي چيست؟ يك كارگاه بافندگي
رنگ هاي گوناگون و مخالف جايگزين يكديگر مي شوند،
طرح هاي بي پايان و فوق تصور
چيست تار و پود؟ جز عشق و نفرت
شادي و غم به هم پيچيده و در هم آميخته
طرح ها در دست سرنوشت است.
در مشهد هنگامي كه موذن در روز جمعه از مناره مسجد مردم را به اداي نماز ظهر دعوت مي كرد هيچ عكس العملي در جمعيت پديد نيامد و آنها همچنان سرگرم معامله بودند، در جده يعني نزديك ترين محل به مكه، كه غير مسلمانان اجازه ورود به آن را دارند، تمام بازرگانان هنگام ظهر دكان ها و پيشخوان هاي خود را ترك مي گويند و براي اداي نماز به مسجد مي روند، هرگاه در اين كار تأمل نمايند مأموران شهرباني به خيابان مي آيند و اشخاص تنبل را وادار مي كنند كه در اداي فريضه شتاب كنند.
غير از بازارهاي تبريز تنها آثار تاريخي اين شهر خرابه هاي «مسجد كبود» و «ارگ» معروف آن است. بقاياي كاشي هاي لعابي مسجد كبود به اندازه اي است كه شخص با مشاهده آنها مي تواند به شكوه و جلال اولي آن پي ببرد، مسجد كبود تبريز شاهكار معماري ايران و شايد شاهكاري معماري مشرق زمين محسوب مي شود، مردم كنوني تبريز اين اثر تاريخي را در باغي پر گل، كه محلي براي نشستن هم در آن موجود است، نگاهداري مي كنند.
مي گويند كه «سي و سه پل» پرشكوه ترين پل هاي جهان است و از نظر اينكه در مدخل شهر قرار گرفته است، برايش رقيبي نمي توان يافت. مسافر هنگام مشاهده اين پل يقين حاصل مي كند كه به زودي وارد شهري بزرگ مي شود اين پل از لحاظ اينكه در مدخل شهر واقع شده عينا مانند پل هايي است كه در برابر دروازه دژهاي كهن قرار داشت، مسافرت به ايران اگر فقط براي مشاهده «پل اللّه وردي خان» هم باشد ارزش دارد.
در ايران هيچ چيز مانند عدم توجه به بناهاي قديم يا آثار تاريخي تأسف آور نيست. اغلب پادشاهان و فاتحان، ابنيه و آثار قديم را هرچه بوده است خراب كردند، پس از فتح شهري، اولين قدم آنان از بين بردن اغلب چيزهايي بود كه باعث آبرو و اعتبار بود، حتي در زندگي روزمره ايرانيان پسر، خانه پدري را با نظم و ترتيب حفظ نمي كند يا آن را مطبوع تر نمي سازد، بلكه بر اثر عدم توجه بناي مزبور رو به ويراني مي نهد و يا تجديد بنا مي شود.
نوروز يكي از قديمي ترين اعياد ايرانيان است، ايرانيان به اين سنت قديمي اعتقاد دارند كه «هركس در بامداد نوروز قبل از سخن گفتن، دهان خود را شيرين كند و بدن خود را به روغن بيالايد، در آن سال اتفاقات ناگوار برايش پيش نخواهد آمد» تقريبا همه مردم به حمام مي روند و جامه نو در بر مي كنند.
«تخت جمشيد» اين بناي تاريخي عظيم كه نماينده عظمت ايران باستان است در مرودشت بر پاي ايستاده، گرچه بناي آن ويران است، با «اهرام مصر» و «مسجد بعلبك» و «اكروپوليس آتن» برابري مي كند، انسان قادر نيست از احساسات خود هنگام نزديك شدن به اين قبيل ابنيه تاريخي سخن بگويد. تخت جمشيد از لحاظ بزرگي حيرت آور و از لحاظ تصور، شاهانه و مجلل است، يادبود غرورآميز دوراني است كه همين خرابي و ويراني آن به شكوه و جلال نامش افزوده است.
آثار و بقاياي يك كاخ مجلل، فرسنگ ها دور از تمدن، كه در عين حال نماينده يك تمدن دو هزار و پانصد ساله است، موجب مي شود كه آدميزادگان عصر حاضر، خود را در مقايسه با آن كوتاه و پست بيابند.
بازارهاي شيراز لحاظ معماري زيباترين بازار ايران به شمار مي رود، بازار وكيل يك خيابان سر پوشيده اي است كه از آجر زرد ساخته شده، و داراي طاق مقوس است. اجناس بازارهاي شيراز بيشتر از هندوستان و خليج مي آيد، يكي از فرآورده هاي بازارهاي شيراز خاتم كاري است. خاتم را با قطعات كوچكي از برنج و عاج يا استخوان كه به اشكال هندسي زينت داده شد، مي سازند و اين صنعت مخصوص شيراز است.
در ايران چيزهاي عجيب و شگفت آور ديده مي شود، ولي شگفت انگيزترين و عجيب ترين آنها قنات هاي آن است، قنات مخصوص ايران است و چيزي است كه مسافر مغرب زمين هرگز مشاهده نكرده است.
زندگي اغلب مردم ايران با اين قنات ها بستگي دارد و بدون آنها كشور ايران وجود نخواهد داشت، با ايجاد يك قنات مي توان دهي به وجود آورد و در مقابل، هرگاه قسمتي از قنات خراب شود دهات اطراف آن متروك و ويران خواهد شد، اشخاصي كه به ساختن قنات ها مبادرت مي ورزند از ميهن پرست ترين افراد ايراني به شمار مي روند، و قهرماناني هستند كه مورد مدح و ستايش قرار نگرفته اند.
جالب توجه ترين و باشكوه ترين آثار معماري يزد، آب انبارهاي آن است، آب انبار در زير زمين واقع شده. و راه دخول به آن يك رديف پلكان طولاني و تاريك است. آب انبارها معمولاً در مجاورت مساجد واقع گرديده. و طرح آنها نيز شبيه طرح مساجد مي باشد، اين آب انبارها با بادگيرهايشان كه براي خنك كردن آب تعبيه شده مورد تحسين خارجيان مي باشد. در يزد در حدود چهل آب انبار يا مخزن آب وجود دارد كه آب مصرفي شهر يزد را براي يك سال ذخيره مي نمايد.
شما در نظر گرفته ايم كه اميدواريم از تماشاي آن لذت ببريد.