بيشتر صنايع دستي استان عبارتند از: قلم زني روي مس و برنج، خراطي و سبد بافي، خاتم كاري، شيشه گري، تراش و نقاشي روي شيشه، زيلوبافي، نقاشي روي چرم، قالي بافي و چاپ باتيك، سفال گري، حصير بافي، ورني بافي و دست بافي، جاجيم و گليم، چنته، روبه پشتي، جوال، خورجين.
پتو بافي
اين صنعت فقط در روستاي قشلاق ملارد، از توابع كرج، رواج دارد و دست اندركاران آن را عموماً افراد غير بومي مهاجر از تبريز و ديگر نقاط كشور تشكيل مي دهند.
جاجيم بافي
كوهستاني بودن و داشتن مراتع سرسبز و گله داري گسترده در منطقه فيروزكوه، اين منطقه را به يكي از مراكز توليد پشم ايران تبريل كرده است. جاجيم هاي توليدي در روستاهاي فيروز كوه به دليل نزديكي منطقه با مازندران كاملاً تحت تاثير دست بافت هاي آلاشت است، با اين تفاوت كه عرض جاجيم هاي توليدي آن از 25 سانتي متر تجاوز نمي كند. گروهي از عشاير ساكن در روستاي «قجر تخت رستم » از توابع شهريار ، نيز در گذشته به توليد جاجيم هاي بسيار نفيس اشتغال داشتند كه امروزه به دليل جاذبه هاي اقتصادي قالي بافي جذب اين حرفه شده اند. در روستاهاي كوهان از توابع دماوند، كارگاه هاي توليد جاجيم، به توليد بافته هايي به عرض 52 سانتي متر اشتغال دارند. عشاير اسكان يافته در روستاهاي قشلاق فرون آباد، قشلاق حاجي آباد، قلعه نو و لپه زنگ (از توابع شهر ري) نيز با بافت جاجيم آشنايي دارند.
چادر شب بافي
ديرينه ترين صنعت دستي رايج در مناطق روستايي استان تهران بافت چادر شب در اندازه هاي متفاوت، براي مصارف مختلف است.
حوله بافي
در گيلان و كوهان به وسيله دستگاه هاي دو وردي ساده به توليد نوعي حوله ابريشمي در اندازه هاي مختلف مي پردازند. در روستاي آبسرد از توابع دماوند نيز حوله بافي رايج است.
زيلوبافي
در منطقه ورامين بافت زيلوهاي نامرغوب و ارزان قيمت رواج تقريباً گسترده اي دارد و در قشلاق داود آباد ورامين، باقرآباد، گرگ تپه، قرچك و خيرآباد كارگاه زيلوبافي داير است و گروهي توليد كننده غير بومي با بهره گيري از دستگاه هاي بافندگي دستي سرگرم به كار هستند.
شيشه گري
در روستاهاي خيرآباد (از توابع ورامين) و قشلاق ملارد (از توابع كرج) كارگاه هاي شيشه گري داير است. توليد عمده اين كارگاه ها پارچ و ليوان ها و گاهي گلاب پاش است.
قالي بافي
بافت قالي و قاليچه در استان تهران گستردگي چشمگيري دارد. اين هنر به صورت حرفه اي خانگي در تمام نقاط روستايي رايج است.
گليم بافي
گليم بافي در استان داراي سابقه طولاني است و بافت انواع گليم نقش دار و مخطط در نقاط مختلف رواج دارد. گليم بافان روستايي براي تار و پود بافته هاي خود از پشم استفاده مي كنند ، ولي در پاره اي موارد نيز براي توليد محصول مرغوب تر از نخ پنبه اي براي تار بهره مي گيرند. گليم بافي در اغلب نقاط استان رواج دارد، روستاي اميريه (از توابع فيروزكوه)، قشلاق فرون آباد، حاجي آباد و قلعه نو (از توابع شهرري)، روستاهاي كرج از اين جمله اند.
نمدمالي
از جمله صنايع پرپيشينه مناطق روستايي استان تهران نمدمالي بودكه در حال حاضر تقريباً منسوخ شده است. در سال هاي اخير كليه دست اندركاران از اين صنعت دست كشيده و فقط تعداد معدودي از عشاير هنگامي كه به مراتع حومه منطقه شميران كوچ مي كنند تعداد محدودي نمد براي مصرف شخصي توليد مي نمايند. تعدادي نمدمال در روستاي «كش» از توابع طالقان نيز هنوز حضور دارند.
قالي بافي يكي از صنايع دستي مهم استان خراسان قالي بافي است. پيشينه قالي بافي در اين استان را مي توان به دو دوره متمايز تقسيم كرد: - دوره صفويه، كه قالي هاي اين دوره اغلب داراي نقش هاي هراتي با زمينه لاجوردي و يا لاكي سير و با حاشيه باريك به رنگ زرد روشن مي باشد. - دوره ديگر راه اندازي كارگاه هاي قالي بافي توسط بازرگانان تبريزي در نيمه دوم قرن سيزدهم است. به اين دليل، امروزه در صنعت فرش مشهد دو نوع گره وجود دارد كه عبارت اند از: گره فارسي (محلي) و گره تركي (تبريزي). مهم ترين مركز قالي بافي در استان خراسان، مشهد است. زمينه قالي هاي مشهدي داراي رنگ لاكي با نقش ترنج و لچك و حاشيه لاجوردي است. بيرجند، طبس، كاشمر، سبزوار و نيشابور از نظر قالي بافي به ترتيب در مراحل بعدي قرار مي گيرند. در ميان عشاير خراسان، قالي بافي از رونق فراواني برخوردار است. قاليچه هاي بلوچي در ميان چادر نشينان اطراف تربت حيدريه، كاشمر، سرخس و تربت جام رايج است. هم چنين در ميان عشاير كرد كه در شمال خراسان سكونت دارند، بافت قاليچه هاي تركمني رواج دارد. |
گليم بافي در ميان عشاير و روستاييان خراسان، گليم بافي به عنوان يك فعاليت خانگي معمول است. مناطق عمده گليم بافي در استان خراسان، شهرستان هاي مشهد، قوچان و شيروان است. |
ابريشم بافي كلات از مهمترين هنرهاي سنتي و صنايع دستي، هنر ابريشم بافي است كه در خراسان رضوي در منطقه كلات و روستاي زاوين رواج دارد. روستاي زاوين مركز بافت ابريشم محسوب مي گردد. |
شعر بافي شعربافي يا دست بافي در استان خراسان، از گذشته هاي دور، يكي از مشاغل صنعتگران بوده است. اين صنعت در بيش تر شهرهاي استان خراسان، به ويژه در شهرستان هاي مشهد، سبزوار و تربت حيدريه، به صورت خانگي و كارگاهي ديده مي شود. فعاليت هاي برك بافي، فرت بافي و ابريشم بافي را نيز مي توان در اين رده قلمداد كرد كه عمده توليدات آن ها حوله، چادر شب، بقچه و... است. |
نمد بافي در ميان عشاير خراسان، صنعت نمد مالي از رونق فراواني برخوردار است و دو مركز اصلي توليد آن، شهرهاي مشهد و قوچان مي باشند. |
برك بافي يكي ديگر از بافته هاي خراسان رضوي برك است. اين بافته در كارگاههاي برك بافي بشرويه از پشم شتر بافته مي شود. |
سبد و حصير بافي يكي از صنايع دستي مهم و پردازشي كه با هزينه بسيار ناچيز، ساخته هايي را مي آفرينند، سبد و حصير بافي است. مواد اوليه اين توليدات، كاه و شاخه هاي نازك درختان است و مركز اصلي آن روستاهاي اطراف طرقبه در استان خراسان مي باشد. به دليل توريستي بودن منطقه طرقبه، بازار اين توليدات از موقعيت مطلوبي برخوردار است. براي بافت سبد، از چوب درختچه بيد مشك استفاده مي شود كه هم ظريف و هم باريك است و هم چنين خاصيت انعطاف پذيري آن زيادمي باشد. صنايع ظريف حصير بافي، در ميان مسافريني كه به اين استان سفر مي كنند و هم چنين اهالي منطقه، جايگاه ويژه اي دارد. |
پوستين دوزي يكي از صنايع مهم استان خراسان پوستين دوزي است. در شمال استان، سردي هوا موجبات پيدايش و گسترش اين صنعت را فراهم آورده است. پوستين دوزي در ميان عشاير كوچ نشين استان از اهميت به سزايي برخوردار است. |