النگ سلنگ كردن: در اصل اصطلاح تركي است.به معني گرفتن و بي هوده وقت تلف كردن است. در كشور تركيه به همين معني استفاده مي شود. در افغانستان به معني كسل و ناخوش و خود را ناخوش نشان دادن است. در طبر بيشتر به معني به تاءخير انداختن و تعلل و وقت تلف كردن است.  

پلخ: پوك - توخالي  مثال: تخم پلخ، درافغانستان به معني حلق و گلو است.  

نح نح كردن: اين اصطلاح عربي است. به معني نفس نفس زدن. تنحنح  نفس كشيدن همراه با تپش زياد قلب.  

كحه: از كحه(با ضم ك)از عربي اخذ شده و به معني سرفه است.  

بلغس: برغست :گياهي بياباني و خودرو است.

دوتمه :

زميني را كه كسي براي اولين بار تصرف يا حيازت كند، دوتمه مي گويند. در زبان تركي، دوتماق شكلي قديمي از فعل توتماق است. توتماق به معني گرفتن، فرا چنگ آوردن و زير نظر داشتن است.

مطابق شرع، عرف و قانون، دوتمه از اين فعل، اخذ شده است. چيدن سنگ هاي زمين يا محصور كردن آن، از جمله اسباب تحصيل مالكيت است. بنابراين، زميني را كه نسبت به آن فعاليت مقبول و عرفي شده باشد، دوتمه ناميده و شخص ذينفع مي تواند نسبت به آن ادعاي مالكيت كند. در قانون مدني ايران هم مقرر شده است مالكيت محقق مي شود به احياء اراضي مباح.

۶. عمي  (Ami')

اين واژه در روستاي طبر و برخي نواحي خراسان به عنوان خطاب احترام آميز از سوي افراد جوان تر به مردان مسن تر استفاده مي شود. معني اصلي اين اصطلاح از عربي اخذ شده كه به صورت عمّي يعني عموي من، خطاب و استعمال شده است. در حقيقت، به پيروي از حديث انما المومنون اخوه يعني مومنان برادرند، اين اصطلاح براي خطاب به مردان مسن تر هم استفاده شده است كه دور از فرهنگ و منطق نيست. چنانكه در طبر، جوانان در مواردي، مرداني را كه عموي واقعي آن ها نيستند،«عمي» صدا و خطاب مي كنند. اما آنچه نگارنده را واداشت اين يادداشت را عرضه كند اين است كه برخي محققين درباره وجه تسميه يكي از خادمين بايزيد بسطامي ( كه مقبره او در بسطام شاهرود، باقي و زيارتگاه است) به نام «عمي موسي» ترديد كرده اند. اين ترديدها در كتاب «دفتر روشنايي» اثر دكتر محمد رضا شفيعي كدكني بازتاب يافته است. در حالي كه از ديد ما، معني آن روشن است. در نتيجه مي توان گفت كه توجه به زبان ها، گويش ها و فرهنگ ها، در حل مسائل ادبي، تاريخي و فرهنگي، بسيار رهگشاست و نبايد از آن ها غافل بود.

در ماه مبارك رمضان رسم و رسومات طبق ديگر شهر هاي ايران برگزار مي شود همه ساله در ماه مبارك رمضان سفره افطار پهن مي كنند .معمولاً آش و شله زرد افطار مي دهند . شبهاي 19 تا 21 ماه رمضان همه به مسجد مي روند تا سحر در مسجد نماز و دعا مي خوانند تا از لحظه لحظه شبهاي قدر استفاده كنند.

براي بيدار كردن مردم از خواب به هنگام سحر فردي به مسجد مي رود و با بلندگو ي مسجد هنگام سحر را ندا مي دهد.

و بعد قرآن و دعا و سخنراني هاي عالمي را پخش مي كنند .بعد از خوردن سحر كساني كه ميل دارند به مسجد مي روند و نمازشان را در آنجا به جا مي آورند بعد از اتمام ماه مبارك رمضان عيد فطر است كه همه با صداي اذان به مسجد مي روند و براي اقامه نماز عيد آماده مي شوند و بعد از ختم نماز همه به خانه هايشان باز مي گردندند و شروع به خوردن صبحانه مي كنند .

ماه محرم: در اين ماه رسم به گونه اي است كه از اولين شب تا اخرين شب مردم هيئت ها را دعوت به خوردن شام مي كنند كه در اين شهر كوچك سه هيئت بنامهاي هيئت جوانان انصار الحسيني ؛ (مخصوص جوانان ) هيئت سيد الشهداء و هيئت قمر بني هاشم كه هيئت سيد الشهداء (بچه ها از 9 تا 20 سال و بالا شركت دارند .)

بعد از خوردن شام يا گاهي وقتها نهار براي سينه زني و خواندن نوحه در جلوي مسجد حاضر مي شوند و هر سه هيئت  با همديگر سينه مي زنند و نوحه مي خوانند اين هيئت ها بسيار منظم و مرتب هستند و زنان و مردان همه براي شركت در اين عزاداري مي روند و با دعاهاي خود شفاي مريضان و فرج اقا امام زمان را مي خواهند طوري كه بعضي ها را مي بينيم با چشمان پر از اشك به خانه ها باز مي گردند واين امر تا شب دهم ادامه دارد و روز عاشورا بعضي از مردان به تعزيه خواني مي پردازند و همه مردم (هم زنان و هم مردان ) براي ديدن مراسم عزاداري به جايگاه مي روند كه معمولاً در ميدان يا فلكه شهر انجام مي شود اين ميدان ميدان امام خميني (ره ) است .

پس از اتمام تعزيه مردم به روي مزارها رهسپار مي شوند و هيئت ها نيز با سينه زني به سوي مزار شهدا و غيره مي روند . در اين هنگام اجراي تعزيه  به مردم شير ،شربت وچيز هاي ديگر مي دهند كه اكثر آنها به صورت نذري بين هيئت ها تقسيم مي شوند .

سرچشمه شوقان ؛ كوچه باغهاي زيباي شوقان؛ غار امر شوقان ؛ غار گنج كوه ، قلعه كفش دوزك  ؛ دره بنينزو  ؛ كوه بهار ، هفت امام ناويا ؛  قلعه سنگي طبر ،  لق لق طبر ؛ جنگل كركوي آلاداغ شوقان وچشمه ها وطبيعت زيباي فراوان دراين كوه، قزلر قلعه جغدي ،اوغلان قلعه جغدي ؛دره زيباي چهار بيد ، تپه امير شوقان ؛ شاهزاده اسماعيل چپه  ؛ وجود امامزادگان در اين بخش به اهميت و زيبايي آن افزوده است سرچشمه شوقان تنها محل تفريحي با سرچشمه هاي زيباست كه كوچه باغهاي زيبا و بي نظير نيز در اطراف آن واقع شده است .

در گذشته شهر شوقان داراي دو حسينيه زنان و مردان بود و يك مسجد به نام كه هم زنان و هم مردان در آنجا بودند و براي نماز خواندن وسط اين مسجد چادر بزرگي مي زدند و نماز را به جا مي آوردند و در حال حاضر اين مسجد و هم حسينيه ها به دليل جاده سازي تخريب شده و مسجد جديدي بنام مسجد جامع شوقان چند سالي است كه تاسيس شده است  كه سه طبقه است يك طبقه زير زمين و دو طبقه ي ديگر كه طبقه دوم مختص به مردان و طبقه سوم مختص زنان است .هم اكنون  دو حسينيه در حال تاسيس مي باشد .

جاده : در حوزه جغرافيايي بخش شوقان حدود 200 كيلو متر جاده ارتباطي وجود دارد كه حدود 45 كيلو متر آسفالت و الباقي خاكي و شوسه درجه 3 است و عمدتاً اهالي بخش براي عرضه محصولاتشان به بازار مصرف با شكل جدي مواجه مي باشند و اكثريت اهالي بخاطر عدم وجود جاده مناسب اظهار گلايه و شكوه دارند در حال حاضر پيگيريهاي انجام شده فاز اول جاده گرنخ – شوقان در حال حاضر در حال اجرا مي باشد كه به دليل عدم اختصاص اعتبارات عمليات اجرايي آن متوقف شده است .

برق : تمامي روستاهاي سطح بخش از نعمت برق برخوردار مي باشند گاهي به دليل عدم رعايت اصول فني به هنگام اجرا در نصب خطوط انتقال وعدم جبران بار خطوط ،روستائيان با مشكلات قطعي برق وافت ولتاژ مواجه هستند در سال 1383 با پيگيريهاي انجام شده دفتر برق در سطح بخش تاسيس شده است .

بهداشت : در حال حاضر 60 % روستاها داراي خانه ي بهداشت بوده و تعدادي نيز روستاها ...... مي باشند .

دو مركز بهداشتي درماني (شوقان و چهاربيد) در سطح بخش فعال مي باشند كه به دليل امكانات كم از لحاظ خدمات دهي مطلوب به بيماران (عدم تسهيلات زايمان ) با مشكل مواجه هستند .

آب : در حدود 40% روستاها از آب آشاميدني بهداشتي برخوردار مي باشند بقيه روستاها در حال پيگيري آب رساني بصورت مجتمع مي باشند كه در آخرين پيگيري ها مجتمع آب رساني ناويا و برزانلو تصويب شده كه در صورت اختصاص اعتبارات لازم مشكل آب شرب بخش مرتفع خواهد شد . شايان ذكر است كه 7 روستا ي شاده دار در اين بخش وجود دارد .

مخابرات : در بخش شوقان حدود 1800 اشتراك خصوصي تلفني وجود دارد و برابر برنامه ارايه شده به مخابرات كه به تصويب نيز رسيده طي سال 84 با ايجاد 4 مركز جديد تمامي خانواده هاي سطح بخش مي توانند از اشتراك خصوصي تلفن استفاده كنند.

در حال حاضر در كليه روستاهاي بخش دفتر مخابراتي تاسيس شده است .

حاج محمد تقي طبري، فرزند حاجي برات، شخصيتي آرام و ظاهري آراسته داشت. از دانش ديني و معرفتِ معاشرت برخوردار و شوخ طبع بود. شوخ طبعي او به فرزندانش نيز سرايت كرد.

پسر كو ندارد نشان از پدر    تو بيگانه خوان و مخوانش پسر

قاسم آباد محلۀ اجدادي او بود. در درجۀ نخست، سكونت اجداد او و خانوادۀ سيد قاسم نقيب كه خويشاوند سببي او بودند، شاخص و وجه تسميۀ اين محله بود. از نظر معماري سنتي، خانۀ حاج محمد تقي طبري يكي از بهترين خانه هاي قاسم آباد بود. فضاي وسيع، امكانات و چشم انداز هاي  زيبا و خيال انگيز داشت. در محوطه شمالي و جنوبي، درختان ميوه هاي گوناگون، جلوه ويژه اي به آن بخشيده بود اينجانب به لطف دوستم عباس طبري خود فرزند حاج محمد تقي به ويژه از آلوها و گردوهاي آن بهره مند مي شدم.

مادربزرگم صغري ميرزاعلي نيز روابط دوستانۀ خوبي با حاج طاهره بي بي همسر حاج محمد تقي داشت و به طور معمول، براي تهيه رشته آش و نيز پختن آش، به همسر حاج محمد تقي كمك مي كرد. هنگام تهيه آش، شور و حال و هواي مقدسي حاكم بود. شكوه آن سادگي ها را بايد گفت تا آن شورها و نشاط ها، بازآفريده شوند و رنگي به مراسم و معاشرت هاي امروزين، سرايت دهند. باري حاج طاهره بي بي دختر سيد هاشم برادر ميرزا قاسم نقيب و از نوادگان سيد علي اصغر نقيب است كه از عراق به ايران و به بجنورد آمده بود. سيد هاشم توليت بسياري از امامزاده هاي (معصوم زاده هاي) اطراف بجنورد از جمله توليت امامزاده هاي اسپيدان و رويين را عهده دار بوده است. حاج محمد تقي همسري شهري اختيار كرد و آرامش در زندگي او برقرار بود و سرانجام در سال 1357 به مهر ايزدي پيوست.

با توجه به وضعيت فيزيكي و طبيعي منطقه و عدم ايجاد تاسيسات و كارخانه هاي توليدي اشتغال جوانان با دو رويكرد مواجه است :

-          مهاجرت به شهرهاي بزرگ و انجام شغلهاي خدماتي

-          فعاليت در بخش كشاورزي عمدتاً به علت تقسيم شدن اراضي ناشي از ارث از لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه نبوده و از سويي ديگر خشكسالي حاكم بر منطقه خريد بر مشكلات اشتغال شده است .دامپروري نيز يكي از قطبهاي اشتغال مردم منطقه است كه به صورت سنتي و به شيوه گذشتگان مشغول فعاليت هستند ودر اين زمينه راهكارهاي لازم به دامداران و كشاورزان داده شده است ليكن تا كنون نتيجه مورد دلخواه در بر نداشته است .

برابر برنامه هاي زمان بندي شده بخشداري سعي شده است كه مردم به تاسيس شركتهاي تعاوني كشاورزي و دامداري ترغيب و تشويق شوند كه اين امر ضمن جلوگيري از مهاجرتهاي بي رويه باعث ايجاد فرصتهاي شغلي واز سوي ديگر بهره برداري مناسب از زمينهاي كشاورزي موجود مي شود .